Św. Franciszek z Asyżu, w 1223 r. urządził pierwsze misterium Bożego Narodzenia w skalnej grocie we włoskim Greccio, gdzie miał swoją pustelnię. To zapoczątkowało piękną tradycję budowania szopek w świątyniach franciszkańskich, a później także w całym Kościele. Pierwszą szopkę w Panewnikach – zależnie od źródła – datuje się na lata 1908 – 1913. Pierwsza istotna modyfikacja betlejemskiej szopki w panewnickim kościele miała miejsce w 1926 roku. Dodano wówczas kotarę z widokiem Jerozolimy, co dodało kompozycji dodatkowego efektu przestrzennego. W latach 30. XX w. powstał ołtarz św. Antoniego i żłóbek został przeniesiony na lewą stronę kościoła. W tym samym czasie zmieniono scenerię tła z jasnego nieba na nocny, gwieździsty nieboskłon. Ważny w historii stał się 1947 rok, gdy szopkę przeniesiono do ołtarza głównego. W 2005 roku scenografia rozszerzyła się na lewą nawę, rok później na prawą i od tego czasu betlejemska szopka stanowi piękny tryptyk. Od 2003 roku w scenerię żłóbka wplecione są sceny nawiązujące do życia św. Franciszka z Asyżu. Było już kazanie do ptaków (2003), jako aluzja do obojętności ludzi wobec zainteresowania Bożym Słowem czy scena spotkania św. Franciszka z groźnym wilkiem w Gubio. Święty doprowadził wówczas do pojednania wilka z mieszkańcami wioski, a drapieżnik na znak zgody podał świętemu łapę, co stało się symbolem pojednania i pokoju. Tradycja nawiązywania do żywota świętego z Asyżu kontynuowana jest do dzisiaj. Do budowy całej scenerii żłóbka wykorzystuje się około 120 różnych figur mających do 150 cm wysokości, wykonanych w drewna, gipsu i masy żywicznej – ludzi, zwierząt oraz obiektów, jak wiatraki, młyn, studnia, szyb górniczy, domki, ogniska, drewniane ogrodzenie, choinki, itp. Najstarsze z nich (pastuszek i kobieta z dzbanem), według ustnych przekazów liczą już ok. 130 lat. Ponadto wykorzystuje się setki żarówek i ok. 2 km przewodów elektrycznych. Franciszkanie, oprócz tradycyjnego żłóbka (szopki) w Bazylice organizują także tzw. “żłóbek żywy”, czyli z udziałem żywych zwierząt, co stanowi szczególną atrakcję dla dzieci. Na terenie ogrodu klasztornego można spotkać kucyki, owce, kozy, oślicę, bażanty, kaczki, kaczki miniaturki, gęsi, indyki i gołębie. Przechodząc od ruchomej stajenki do żywego żłóbka, można zatrzymać się w „Herbarium Św. Franciszka”, by napić się gorącego naparu z ziół klasztornych. Tegoroczny żłóbek powstał przy współpracy Nadleśnictwa Ustroń, które dostarczyło zielone świerki oraz pracowni plastycznej teatru Ateneum w Katowicach, która przygotowała scenę spotkania św. Franciszka z sułtanem
Gdy się Chrystus rodzi…
